Huyện thanh chương nghệ an
Huyện |
Tọa độ: 18°43′B 105°16′Đ / 18,72°B 105,27°ĐTọa độ: 18°43′B 105°16′Đ / 18,72°B 105,27°Đ |
1128,3106 <1> |
252.459 |
Kinh; Thái; Mông; Đan Lai |
Vị trí Thanh Chương trên bản đồ Việt Nam |
Thanh Chương là một huyện miền núi nằm ở phía tây nam thuộc tỉnh Nghệ An. phía tây nam giáp tỉnh Bolikhamxai của Lào; phía đông giáp huyện Đô Lương và Nam Đàn; phía tây bắc giáp huyện Anh Sơn; phía đông bắc giáp huyện Đô Lương; phía nam giáp huyện Hương Sơn. Huyện lỵ cách thành phố Vinh 50 km. Đây là huyện được UNESCO đưa vào danh sách các địa danh thuộc Khu dự trữ sinh quyển miền tây Nghệ An.
Bạn đang xem: Huyện thanh chương nghệ an
Hành chính
Có 40 đơn vị hành chính trực thuộc, gồm: thị trấn Thanh Chương và 39 xã: Cát Văn, Đồng Văn, Hạnh Lâm, Ngọc Lâm, Ngọc Sơn, Phong Thịnh, Thanh An, Thanh Chi, Thanh Đồng, Thanh Đức, Thanh Dương, Thanh Giang, Thanh Hà, Thanh Hòa, Thanh Hưng, Thanh Hương, Thanh Khai, Thanh Khê, Thanh Lâm, Thanh Liên, Thanh Lĩnh, Thanh Long, Thanh Lương, Thanh Mai, Thanh Mỹ, Thanh Ngọc, Thanh Nho, Thanh Phong, Thanh Sơn, Thanh Thịnh, Thanh Thủy, Thanh Tiên, Thanh Tùng, Thanh Tường, Thanh Văn, Thanh Xuân, Thanh Yên, Võ Liệt, Xuân Tường.
Lịch sử
Văn hiến
Trong quyển Nghệ An ký Đốc học Bùi Dương Lịch có ghi rằng:
"Thanh Chương phong tục địa phương khoáng đạt, cảnh sắc thiên nhiên tươi đẹp; kẻ sĩ chăm chỉ đèn sách, trau dồi lễ nghĩa; dân làm nghề nông thì đàn ông chăm lo mùa vụ, đàn bà thì giữ gìn chính chuyên, hiền thục. Mọi người đều rất coi trọng lễ làng, phép nước, chuộng sự cần kiệm và đều coi trọng việc báo đáp công ơn đối với nhà vua cũng như cha mẹ là niềm vui". Thời phong kiến có Các danh sĩ: Chu Dy Hiến, Nguyễn Đình Cổn, Đinh Nhật Thận, Phan Sĩ Thục, Hồ Sĩ Tạo... Các chí sĩ: Đặng Nguyên Cẩn, Đặng Thúc Hứa, Nguyễn Hữu Điển,...; Thủ lĩnh phong trào Văn Thân (1874) Trần Tấn,... Thời hiện đại có:Các nhà hoạt động cách mạng: Tôn Quang Phiệt, Nguyễn Sĩ Sách, Tôn Thị Quế...: Các vị lãnh đạo: Phó thủ tướng Nguyễn Côn; Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp Võ Thúc Đồng; Phó trưởng ban Tuyên giáo TƯ, Bí thư tỉnh uỷ Thái Nguyên Nguyễn Ngô Hai vụ Hồ Núi cốcCác nhà trí thức: Giáo sư Đặng Thai Mai; Giáo sư Viện sĩ Nguyễn Duy Quý nguyên Giám đốc TTKHXH và nhân văn quốc gia; Giáo sư Trần Đình Hượu; Giáo sư Bác sĩ Hoàng Đình Cầu; Giáo sư, Nhà giáo Nhân dân Nguyễn Tài Cẩn; GS. TSKH. NGƯT Nguyễn Nghĩa Thìn, Nhà giáo, GS.TS Hoàng Ngọc Hoà nguyên Viện trưởng viện KTPT - HVCTQG Hồ Chí Minh; Nhà giáo, GS.TS. Nguyễn Tinh Dung (Nguyễn Như Dung).Các nghệ sĩ: Nhạc sĩ Nguyễn Tài Tuệ; NSƯT Đinh Thìn, NSND Hồng LựuCác nhà KHKT: Kỹ sư đúc-luyện kim Võ Quý Huân;Các cán bộ đang công tác: Trần Văn Hằng Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại Quốc hội; Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Xuân Thắng Bí thư TƯ Đảng, Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí minh; GS-TS Phan Trung Lý-Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Quốc hội; TS Nguyễn Sỹ Dũng- Phó Chủ nhiệm VPQH; Đặng Xuân Đào-Chính tòa kinh tế TAND tối cao; Lê Ngọc Hoa PCT UBND tỉnh Nghệ An;...Xem thêm: Cách Xem Hoạt Hình Pikachu Nhạc Thiếu Nhi Sôi Động, Xem Hoạt Hình Pokemon Trọn Bộ Lồng Tiếng Việt
Các tướng lĩnh: Trung tướng Nguyễn Đệ (Ba Trung)- nguyên Tư lệnh QK9; Trung tướng Đặng Xuân Loan; Thiếu tướng Lê Nam Thắng- nguyên tư lệnh QK4; Thiếu tướng GS, TS Nguyễn Phùng Hồng; Thiếu tướng Nguyễn Cảnh Hiền Phó tư lệnh Bộ đội biên phòng; Thiếu tướng Nguyễn Trọng Nhưỡng; Thiếu tướng Lê Đình Đệ, Thiếu tướng Nguyễn Đình Minh; Thiếu tướng Nguyễn Thủ Thanh; Thiếu tướng Nguyễn Thế Công, Thiếu tướng Nguyễn Ngọc Độ, Thiếu tướng Đậu Đình Toàn, Thiếu tướng Nguyễn Hùng Lĩnh, Thiếu tướng Trần Minh Đạo, Thiếu tướng Nguyễn Sĩ Hội; Thiếu tướng Trần Võ Dũng; Thiếu tướng Lê Văn Minh Tư lệnh vùng 4 Cảnh sát Biển...
Các doanh nhân: Nguyễn Cảnh Sơn, Nguyễn Cảnh Hồng, Giản Tư Trung, Võ Văn Hồng, Nguyễn Minh Hồng, Đậu Bá Đức, Võ Vinh Quang (Thanh Thịnh), Trần Đức Huy (nguyên TGĐ Cienco 4), Nguyễn Vĩnh Lộc PTGĐ(Cienco4).... Các vị đỗ đại khoa thời phong kiến1488: Chu Tất Thắng 1530: Chu Quang Trứ 1546: Nguyễn Ngọc Dật2 - Thanh Hoà 1546: Phan Nhân Tường2 - Thanh Hà 1546: Trần Đăng Dũng2 - Đồng Văn 1555: Chu Dy Hiến 1664: Nguyễn Sĩ Giáo - Thanh Mai 1664: Nguyễn Tiến Tài - Thanh Tùng 1676: Nguyễn Đình Cổn - Thanh Giang 1715: Nguyễn Phùng Thời - Xuân Tường 1724: Phạm Kinh Vĩ - Thanh Tùng 1733: Nguyễn Bá Quýnh - Ngọc Sơn 1739: Nguyễn Lâm Thái - Thanh Tùng 1775: Nguyễn Thế Bình - Cát Văn | 1838: Đinh Nhật Thận - Thanh Tiên 1844: Nguyễn Sỹ Ấn3 - Thanh Lương 1848: Lê Đình Thức3 - Thanh Lĩnh 1848: Bùi Sỹ Tuyển3 - Thanh Hà 1853: Nguyễn Hữu Điển - Thanh Văn 1877: Nguyễn Tài Tuyển - Thanh Văn 1895: Đặng Nguyên Cẩn3 - Thanh Xuân |
Lễ hội truyền thống
Di tích lịch sử
Di tích lịch sử văn hóa cấp Quốc gia gồmĐền Hữu Nhà thờ và mộ Tiến sĩ Nguyễn Tiến Tài | Nền tế cờ và nhà thờ họ Trần Tấn - xã Thanh Chi Nhà thờ họ Nguyễn Sỹ, Nhà thờ Nguyễn Sỹ Sách Nhà thờ và lăng mộ Phúc Khánh Quận công Nguyễn Cảnh Huy |
Nhà thờ họ Trần Võ ở xã Thanh Đồng Khu mộ tổ họ Nguyễn Cảnh ở xã Ngọc Sơn Đền thờ và mộ Phan Nhân Tường Nhà thờ họ Đặng và nhà lưu niệm Đặng Thai Mai Nhà thờ Đại tôn họ Nguyễn Trọng tại Thanh Phong Nhà thờ Nguyễn Hữu Điển Nhà thờ và lăng mộ Nguyễn Thế Bình ở xã Cát Văn Nhà thờ Phạm Kinh Vỹ Nhà thờ họ Lê Kim ở xã Ngọc Sơn Đình Làng Thượng | Đền Hai Hầu và nhà thờ họ Nguyễn Phùng Nhà thờ họ Nguyễn Lâm Thái - xã Thanh Tùng Đền Bà Chúa Nhà thờ Phan Sỹ Thục Nhà thờ họ Nguyễn (chi trung tôn) Khu mộ tổ và nhà thờ họ Chu Đền thờ quận công Đậu Bá Toàn - xã Thanh Khê Nhà thờ Đại tôn họ Nguyễn Như - tại Thôn Đại Định, Xã Thanh Văn Phủ thờ Đàng Cao xã Thanh Văn thờ Cường Quận công Nguyễn Cảnh Vạn Nhà thờ họ Trần đại tôn tại xã Thanh Phong. Đền Gia Ban xã Thanh Hòa Đền Đậu Xã Thanh Hà Nhà thờ Họ Đậu Trung tôn xã Thanh Mai |
nhà thờ họ nguyễn văn phong thịnh
Thanh Chương với âm nhạc
Các ca khúc nổi tiếng về Thanh Chương:
"Thanh Chương mời bạn về thăm" Sáng tác: Phan Thanh Chương; "Nhớ lắm quê mình ơi" Sáng tác: Hồ Hữu Thới; "Trở lại Thanh Chương" Sáng tác: Trần Hoàn; "Thanh Chương mến thương" Sáng tác: An Thuyên; "Lời ru tháng Chín" Sáng tác: Tân Huyền; "Khúc hát sông quê" Thơ: Lê Huy Mậu, nhạc: Nguyễn Trọng Tạo; "Mơ quê" Sáng tác: Nguyễn Tài Tuệ; "Ngọt ngào Thanh Chương" Sáng tác: Nguyễn Như Khôi; "Đêm xuân Thanh Mai" Thơ: Trần Duy Ngoãn, nhạc: Ngô Quốc Tính; "Về Thanh Chương" Sáng tác: Lê Văn Hoan;
Đặc sản
Tuy Thanh Chương là vùng đất thuộc huyện miền núi, nhưng ở vùng đất này không thiếu đặc sản. Hầu hết các sản vật nơi này đều gắn liền với nông nghiệp và vườn đồi của thổ nhưỡng miền núi trung du.
Người các nơi vẫn thường nghe thấy câu thành ngữ: "Nhút Thanh Chương, tương Nam Đàn". Ngoài ra còn có các đặc sản khác đã đi vào các câu ca dao, câu hát ở vùng đất này:
"Thanh Chương ngon cá sông Giăng. Ngon khoai La Mạc, ngon măng chợ Chùa"
"Ai hay nước chát măng chua. Đi qua chợ Chùa thì tới Minh Sơn"
"Ai hay mít ngọt, mui bùi. Có về Cát Ngạn với tôi cùng về"
"Ai hay tương ngọt nhút chua. Mời về Ó, Nại mà mua ít nhiều"
"Quê ta ngọt mía Nam Đàn
Ngon khoai chợ Rộ, thơm cam Xã Đoài" (Chợ Rộ ở xã Võ Liệt)... Ngoài ra một đặc sản không thể thiếu trong mâm cỗ đãi khách của người thanh chương là gà xáo Thanh Chương. Sự khác biệt ở gà xáo Thanh Chương đó là xương được bằm làm viên nên ăn thơm giòn.Gà đồi thanh chương được nuôi thả trên những vườn đồi thoai thoải nên thịt săn chắc